جۆن و جۆ

ناوی کتێب: جۆن و جۆ
نووسەر: ئاگۆتا کریستۆف
وەرگێڕ: سەلاحەدین بایەزیدی
بابەت: شانۆنامە
چاپ: یەکەم
ISBN: 978-600-7748-10-7 ‬‬‬
نرخ: 8000 تمه‌ن (2800 دینار)
ژمارەی لاپەڕە: 74
ساڵی چاپ: زستانی 1396 (2018)

"چڵە زەیتوون"ی تورکی

نەدیم گوورسەل
لە فەڕەنسییەوە: سەلاحەدین بایەزیدی 

"ئای! خوایە گیان کە جەنگ جوانە!" ئەمە ئاپۆلینێر بوو کە پەڕۆیەکی ڕەشی لە سەری گرێ دابوو بۆ ئەوەی برینەکەی ساڕێژ ببێتەوە. شاعیری "گۆرانیی پیاوی ناخۆشەویست" هەروەها نووسیویەتی: "چەند جوانن ئەو مووشەکانەی شەو ڕووناک دەکەنەوە"، بێ ئەوەی بزانێ کە هاوەن ڕێگەی کەوانەیی خۆی تا کن مرۆڤەکان بەر نادا بۆ ئەوەی لەتوپەتیان بکا. کاتێ سوپای تورک ساڵی ١٩٧٤ سنووری قوبرسی بەزاند، دەسەڵاتدارانی تورکیا ئەم دەستێوەردانە سەربازییەیان ناو نا "ئۆپەڕاسیۆنی ئاشتی". ئەمڕۆ، بە گەڵاڵەیەکی جیاوازتر، ناوی "چڵە زەیتوون"یان لەو شەڕە ناوە کە دژ بە هێزە کوردییەکانی سووریا ڕایانگەیاندووە. وەک ئەوە وایە سەمبۆلی ئاشتی بۆ دژبەرەکەت ڕادێرێ و مووشەکی تێ بگری. بە واتایەکی تر، تورکیا چڵە زەیتوون بۆ یەپەگە، باڵی سەربازی پەکەکە ڕادەوەشێنێ و هاوکات تۆپبارانی دەکا.

لە دوای قوبرسەوە، ئەوە یەکەمجارە سوپای تورک، بە بیانووی ئەوەی کە ئامانجی ئەم ئۆپەراسیۆنە نەک هەر "پاککردنەوەی" ناوچەکەیە لە "هەڕەشەی تیرۆریزم"، بەڵکوو بۆ پاراستنی یەکپارچەیی خاکی سووریاشە، سنوورەکانی دەوڵەتێکی خاوەن سەروەری دەبەزێنێ. ئەمە ئەوپەڕی دووڕوویی و سینیزمە. لەوە دەترسم ئەم هەڵمەتە سەربازییە ئەوەندەی تر ململانێیەکانی سووریا ئاڵۆز بکا و تورکیا باجێکی قورس بدا. هەروەها ترسی ئەوەم هەیە جەنابی ئەردۆغانی "هەموو شت‌‌زان" و "لە هەموو شوێن حازر"، ئەمە بۆ نیشاندانی خۆی وەک "قارەمانی نەتەوە" بۆ هەڵبژاردنی سەرۆککۆماری ساڵی ٢٠١٩ بقۆزێتەوە. جارێکی تر بۆ پاساوهێنانەوەی ئەم جەنگە پەنای بۆ ناوی خودا و پێغەمبەری ئیسلام برد. هەروەها بۆ ئەوەی بگوترێ ئەو فەرماندەی گشتییە. لەمەڕ بەکارهێنانی میتۆلۆژیا بنەڕەتییەکانی ئایینی ئیسلام وەک ئامرازێک لە هیچ شتێک درێغی ناکا، بێ گوێدان بەوەی سەرۆککۆماری وڵاتێکی عیلمانییە. یان بە خۆی دەڵێ عیلمانی لە کاتێکدا ئیسلامیزەکردنی کۆمەڵگە بە خێرایی لە پەرەسەندن دایە.

بە داخێکی گرانەوە دەبینم کە بەڕێوەبەرە سیاسییەکانی وڵاتەکەم، چ لە ناو حکومەت و چ لە ناو ئۆپۆزۆسیۆن، هەموویان بوونەتە جەنگاوەر. ئەوان بانگەشە دەکەن کە ئەم ئۆپەڕاسیۆنە عەسکەرییە بەرفراوانە پێویستییەکە بۆ بەردەوامی و تەنانەت لەسەر پێ مانەوەی تورکیا و دەبێ پێک بێ. لەبەر چ هۆکارێک دامەزراندنی دەوڵەتێکی سەربەخۆی کوردی لە دەرەوەی سنوورەکانی تورکیا دەبێتە هەڕەشە ئەگەر بێت و ئەم دەوڵەتە ڕێز لە دیموکراسی بگرێ و ئاشتیخواز بێ؟ مافی ئەنقەرە نییە لە سەر چارەنووسی گەلی کورد بڕیار بدا کە لە تورکیاش کۆمەڵێک داواکاریی ڕەوای هەیە.

گوتاری پان ناسیۆنالیست کە گوتاری زاڵی میدیاکان و بەرپرسە سیاسییەکانە، بێجگە لە حزبی هەدەپە، زۆر مایەی نیگەرانییە. ئەگەر سەرۆککۆمار ئەردۆغان باس لە سەرکوتی پەیەدە و "سڕینەوەی یەکجارەکی ئەم پەڵەیە" دەکا، جەنابی باغچەلی، سەرۆکی پارتی ڕاستڕەوی مەهەپە، ڕاشکاوانە بانگەواز دەکا ناوچەی عەفرین نوقمی خوێن و ئاگر بکرێ. خەڵکیش دڵخوازانە دەچنە شەڕی تێکشکاندنی "تیرۆریزم". لە ناویاندا "گەنجی نیشتیمانپەروەر"ی ٦٠ ساڵە هەن کە خەڵک چەپڵەیان بۆ لێدەدەن و ورەیان پێ دەبەخشن. 

سەبارەت بەم ئۆپەڕاسیۆنە کە ناوەکەی لە نوکتەیەک دەچێ، وێڕای ئاماژەکردن بە نیگارکێشی ناسراوی سوورڕئالیست ماگریت دەبێ بڵێم: "ئەمە چڵە زەیتوون نییە، بەڵکوو سەبیلەیە."

سەرچاوە: ڕۆژنامەی لیبێراسیۆن، ژمارە ١١٤٠٥، هەینی، ٢٦ی ١ی ٢٠١٨.

خیانەتی گەورە

خۆزێ ئێمێلیۆ پاچێکۆ
لە فەڕەنسییەوە: سەلاحەدین بایەزیدی

نیشتیمانی خۆمم خۆش ناوێ
بریسکەی ئەبستراکتی
دوورەدەستە.
بەڵام (با خراپیش بێتە بەرچاو) ژیان دەبەخشم
بۆ دە شوێنێکی،
کۆمەڵێک کەس،
دەربەند، لێڕەوار، چۆلەوانی و قەڵاکان
شارێکی ڕووخاو، خۆڵەمێشی، زەبەلاح،
چەند سیمایەکی مێژووەکەی
چیاکان و
سێ چوار ڕووبارێک.

گۆیا شەوێک کتوپڕ دێن

سەروتاری ڕۆژنامەی ئەفریقا (چاپی قوبرس)
لە تورکییەوە: سەلاحەدین بایەزیدی

ڤیدیۆیەکە و لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکاندا بڵاو بۆتەوە…
ژنە گەنجە کوردەکان لە سەنگەردان، لە کن پەناگەکانیانن…
 بە چەکە ئۆتۆماتیکەکانیانەوە…
قامکیان لەسەر پەلەپیتکەی تفەنگ…
لە تەپۆڵکەکانی بەرامبەریان دەڕوانن…
چاوەڕوانی دوژمنی هێرشکەرن…
دوژمن کێیە؟
عەسکەری تورک!
*
عەسکەرە تورکەکان، بە مەبەستی لەناوبردنی ئەم سوپایە کە ژنان بەشی هەرە زۆری پێک دێنن، چەندین ڕۆژە لەسەر سنوور مۆڵیان خواردووە و ئامادەی هێرشن!
ئەوانەی هێرش دەکەن کوڕی تەیپ ئەردۆغان، بینالی یڵدرم و تاقمەکەی ئەوان نین…
ئەمانە بەس کەسانێکن بە ڕستەی "چەند بەختەوەرە کە شەهید بووە و دەچێتە بەهەشت" پێشوازی لەوانە دەکەن کە لەوێ شەهید بوون و لە سەر تابووتی ئاڵا تێ وەرپێچراویان گوتار پێشکەش دەکەن…
*
لە عەفرین، ژنانی کورد چەند بوێرن کە چەکێکی هاوکێشی خۆیان هەڵگرتووە و لە مەتەرێز و پەناگەکانیاندا ساتێک چییە غافڵ نابن!
دیارە بینیمان چۆن کۆبانێیان پاراست…
قارەمانێتیان بووە بە وێردی سەر زمان…
پاشەکشەیان بە هێرشی هۆڤانەی داعش و جیهادییە شپڕێوەکان کرد…
سەرکەوتنێکی مەزنیان بەدەست هێنا...
ئەمە وەک "سەرکەوتنی کۆبانێ" لە مێژوودا تۆمار کرا…
لە تورکیا، تەیپ ئەردۆغان بە چوار چاو چاوەڕوانیی سەرکوتکردنی ئەوان بوو…
لە خۆڕا چاوەڕێ ما…
سەرکوت نەکران و سەرکەوتن…
جا ئێستا تەیپ ئەردۆغان تەمایەرە لەو شتەدا سەربکەوێ کە ئەو شپڕێوانە نەیانتوانی تێیدا سەربکەون…
دەڵێ "شەوێک لەناکاو دێم"...
خۆی بۆ ئەوە ئامادە کردووە سیناریۆیەکی خوێنینی تر واژۆ بکا…
لێ وەک هاوڕێی خۆشەویستمان "حوسنوو مەحەللی" ئێژێ، ئەم گەمەیە گەلێ گەورە و مەترسیدارە….
دوای سووریا تورکیاش ڕووبەڕووی هەڕەشەی پارچەبوون دەبێتەوە…
ڕایەدارانی ئەمریکا دەڵێن "بڕۆ و مەترسە" و شووتی وە بن هەنگڵی تورکیا دەدەن…
ئەوان گەرچی هاوپەیمانی کوردەکانی سووریا بوون، بەڵام خۆ لە عەفرین هەڵناقورتێنن!
گۆیا پشتیوانی کوردەکانی ئەوێ ناکەن…
بۆیە ڕووبەڕووی تورکیا نابنەوە…
ئەم هەڵوێستە، هەڵوێستی ئەمریکا لەمەڕ هێرشی سەددام بۆ سەر کوێت بە بیر مرۆڤ دێنێتەوە، وا نییە؟
بەویشیان گوت "بڕۆ و مەترسە"...
پاشان پشتیان شکاند…
*
هەڵبەت لێرە، لە لای ئێمە، ئاشتیخوازە دژەشەڕەکانمان فزەیان لێوە نایە…
کێ حەددی چییە تورکیایەک شەرمەزار بکا کە بڕیاری شەڕی داوە؟
دڵۆپ دڵۆپ خوێن دەڕژێ دیسان…
بە هەزاران مرۆڤ دەمرن…
ئادار بەسەر پاداری شارەکان نامێنێتەوە…
تورکیا پاش ئەوەی سەرجەم گوندە کوردییەکانی لە باشووری ڕۆژهەڵاتی تورکیا لەگەڵ خاک یەکسان کرد، ئێستاش دەچێ کوردەکانی سووریا بکوژێ…
ئێوە کە گوتتان "پەیوەندیی تەندروست لەگەڵ تورکیا دادەمەزرێنن"...
ناکرێ سەبارەت بەم شەڕە شتێک بڵێن؟
یان نا ئێوە قوبرسین و چونکە قوبرسین، ئەم شتانە هیچ پەیوەندییەکیان بە ئێوەوە نییە؟
ئاخۆ هیچ هەست بەوە ناکەن کە دواجار ئابڵۆقەی ئەم ئاگرە داوێنی ئێمەش دەگرێتەوە؟

نەخوێندەوار

ناوی کتێب: نەخوێندەوار
نووسەر: ئاگۆتا کریستۆف
وەرگێڕ: سەلاحەدین بایەزیدی
بابەت: ژیاننامه‌
چاپ: یەکەم
ISBN: 978-600-7748-07-7 ‬‬‬
نرخ: 7000 تمه‌ن (2500 دینار)
ژمارەی لاپەڕە: 64
ساڵی چاپ: زستانی 1396 (2018)