کامووی ئیسرائیلی کۆچی دوایی کرد

عاموس عۆز ناسراو بە "کامووی ئیسرائیلی"، ئەمڕۆ هەینی لە تەمەنی ٧٩ ساڵیدا کۆچی دوایی کرد. 

کچی ئەم نووسەرە بەناوبانگەی جیهان، فانیا عۆز لە هەژماری تایبەتیی خۆی لە تویتێر هەواڵی کۆچی دوایی باوکی ڕاگەیاندووە. 

عاموس عۆز، نووسەرێکی چەپ و ئاشتیخوازی ئیسرائیلی و لایەنگری مافی فەلەستینییەکان بوو.

ناوبراو، ٤ی مەی ١٩٣٩ لە باکووری ڕۆژهەڵاتی یورشەلیم لەدایک بوو. لە نێو ژینگەیەکی مامناوەند و ڕۆشنبیر گەورە بووە. باوکی پسپۆڕی ئەدەبیاتی بێگانە و عیبری بووە و دایکیشی مامۆستای ئەدەبیات و مێژووی قۆناغی دواناوەندیی بووە.

عۆز کە نووسەری کۆمەڵێک ڕۆمان و هەروەها چیرۆکی بیۆگرافییە وەک "چیرۆکی خۆشەویستی و تاریکی"، چەندین خەڵاتی نێونەتەوەیی و لەوانە "خەڵاتی کافکا"ی وەرگرتووە. لە فەڕەنساش، ساڵی ١٩٨٨ خەڵاتی فێمینای بۆ "قوتووی ڕەش" پێ بەخشراوە.

لین، کات

ئاگۆتا کریستۆف

لە فەڕەنسییەوە: سەلاحەدین بایەزیدی
  

کەسایەتییەکان
لین، تەمەن دوانزە ساڵ
مارک، تەمەن بیست و دوو ساڵ

لین، تەمەن بیست و دوو ساڵ
مارک، تەمەن سی و دوو ساڵ

دیالۆگی هەر دوو بەشەکە دەکرێ ناوبڕیان بکەوێتە ناو یان دەنگی جۆراوجۆریان بخرێتە پاڵ: بۆ نموونە چلوورەفرۆشێکی دەستگێڕ هاوار بکا: "چلوورەی بە وانیل، چلوورەی بە شۆکۆڵات!"، ئۆرگ ژەنێک، هات و هاوار، قیژە و گریانی منداڵان و تاد.

بەشی یەکەم: باغی گشتی. مارک لەسەر کورسییەک دانیشتووە. لین بە هەڵاتن نزیک دەبێتەوە.

لین (بە دەنگێکی بەرز) :  تا بەیانی، ڤالەنتین! (لە کن مارک ڕادەوەستێ.) مارک؟ ئەوە خەمباری؟ 

درێژەی ئەم شانۆیە لە ژمارە (٢٥٩)ی گۆڤاری "ڕامان"دا بخوێنەوە.

نیکۆلا ماتیۆ بەرەوەی خەڵاتی گۆنکووری ٢٠١٨

ئەمڕۆ چوارشەممە، نووسەر نیکۆلا ماتیۆ بەنرخترین خەڵاتی ئەدەبیی ئەدەبیاتی فەڕەنسی زمانی بۆ ڕۆمانی "منداڵەکانیان پاش ئەوان" (چاپی ئاکت سوود) پێ بەخشرا. 

"منداڵەکانیان پاش ئەوان" ڕۆمانێکی فێرکارییە سەبارەت بە ژیانی مێرمنداڵان کە ئاواتەکانیان لە چاخی بەجیهانیبووندا ون کردووە و نازانن چ بکەن. نووسەر، پۆرترێتی کوڕیژگەیەکی جاڕز لە هاوینی ساڵانی نەوەدەکان لە ڕۆژهەڵاتی فەڕەنسا دەخاتە بەر چاوان. 

ئەمە دووهەمین ڕۆمانی ئەم نووسەرە تەمەن چل ساڵەی فەڕەنسایە. 

نیکۆلا ماتیۆ، پاش ڕاگەیاندنی ناوی لە لایەن ئەکادیمیای ئەدەبیی گۆنکوورەوە لە وەڵامی پرسیارێکی "لۆفیگارۆ" سەبارەت بەوەی ئایا بیرتان لەوە دەکردەوە خەڵاتەکە وەربگرن، گوتی: "هەموو ڕۆژێ کە ڕیشم دەتاشی بیرم لێ نەدەکردەوە. بەڵام ددانی پێدا دەنێم کە بەڵێ، ئەم دواییانە بیرم لێ دەکردەوە. بەڵام خۆ خەڵاتی گۆنکوور هەموو شتێک نییە. ئیشی من نووسینە نەک خەڵات بردنەوە، لەگەڵ ئەوەشدا دڵخۆشم کە خەڵاتەکە بە من بەخشراوە." 

پار ئێریک ڤووییار بە هۆی ڕۆمانی "خشتەی کار" ئەم خەڵاتەی وەرگرتبوو.

لەگەڵ پڕۆفیسۆر "ئەمیری حەسەنپوور"

-دەربارەی كورد و ئەندێشەی چەپ-
 

شوان ئەحمەد

تا ئەم ساڵانەی دوایش، خوێنەرانی ئێمە هەر ئەوەندە پڕۆفیسۆر دكتۆر ئەمیر حەسەنپووریان دەناسی كە ڕۆشنبیرێكی گەورەو دیاری وەك مامۆستا مەسعوود محەمەدی بەهەشتی، لەكۆتایی ساڵانی حەفتاكانی سەدەی ڕابردوودا، كتێبێكی لەسەر نوسیبوو (بۆ ئەمیری حەسەنپوور لەهەر كوێیەك بێت)، جگە لەوە بۆ كەمێكی كەم نەبێت بۆ زۆرینە، هەم بەرهەمەكانی و هەم خۆی و هەم شوێن و مەكانی بزربوو.
هاوڕێیەكی ئازیزم كەسەرەتای ساڵانی 2000 گەیشتە وڵاتی كەنەداو ئێستا خوێندكاری دكتۆرایەو لە زانكۆكانی ئەوێدا فەلسەفە دەخوێنێ‌، بۆی باس كردم كەسەروەختێ‌ بۆ یەكەمجار لە (تۆرنتۆ) چاوی بە (ئەمیری حەسەنپوور) كەوتووە، وتی لەوەدابووم: (توند دەستی بگرم و پڕ بەدەم هاواربكەم و بەمەسعوود محەمەد و خەڵك و خوای باشووری كوردستان بڵێم: ئەو پیاوەی چارەكە سەدەیەكە بەدوایدا وێڵن و شوێن و مەكانی بەڵەد نین، ئەوەتا لێرەیەو دۆزیومەتەوە).
ئەڵبەت ئەمیری حەسەنپوور (1943-2017) بۆ چەپ و ماركسیستەكانی كوردستان، ناوێكی گەورەو گرنگەو بۆ كەسانێكی دیكەش زمانناس و ئەکادیمیست و لێکۆڵیارێکی ورد و پڕ بەرهەم بووە.
لای خۆمەوە جگە لەو كتێبەی مامۆستا مەسعوود محەمەدی بەهەشتی، چەند شتێكی زۆر كەمم لەبەرهەمەكانی و لەبارەیەوە خوێندۆتەوە. لەژمارە (28-29) مانگی ئابی 2018 گۆڤاری (كوردستان دیبلۆماتیك)دا، لاپەڕە 333 بۆ 343 برای بەڕێز كاک سەڵاحەدین بایەزیدی وەرگێڕ، دەقی گفتوگۆیەكی خۆی لەگەڵ پڕۆفیسۆر (د. ئەمیری حەسەنپوور)دا بڵاوكردۆتەوەو پێدەچێت دەساڵێك بەر لەدنیا دەرچوونی ناوبراو، لەگەڵیدا سازی دابێت.
گفتوگۆکە جگە لەپێشەكیەكی كورت كەناساندنی كار و بەرهەمە ئەكادیمیەكانی ئەمیری حەسەنپوورە لەگەڵ (د. شەهرەزاد كۆجاب)ی هاوكار و هاوسەری، تەرخانە بۆ قسەكردن لەپرسێكی گرنگ و هەنووكەیی كەئەویش پرسی (كورد و ئەندێشەی چەپ)ە.
گفتوگۆكە هەرچەندە كورت و سنوردارە، بەڵام خوێنەر هەر لەسەرەتاوە هەست بەگرنگی و بایەخی قسەكانی پڕۆفیسۆر دەكات، سەبارەت بەڕۆڵ و ئەندێشەی چەپ و چەپگەرایی لەكوردستان بەگشتی و لەباشور و باكور و ڕۆژهەڵاتی كوردستان بەتایبەتی.
بۆ من ئەم گفتوگۆیە گەلێك ڕاو سەرنجی وردو بەجێی تێدابوو، هەر ئەمەش وام لێدەكات لێرەبەدوا، بەدوای نوسین و كتێب و لێكچەرەكانیدا بگەڕێم و بەوردی بیانخوێنمەوە.
ئەمیری حەسەنپوور بەدیدێكی ڕەخنەگرانەوە، قسە لەسەر بزاوتە چەپڕەوەكانی ڕۆژهەڵاتی كوردستان و باشوور و باكووری كوردستان دەكات. ئەوەی باكور زۆر بەكورتی و ئەوەی باشور و ڕۆژهەڵاتیش، بەنەفەسێكی كەمێك درێژتر.
سەبارەت بەڕەوتی چەپ لەتوركیا و كورستانی ئەوێ‌، بەمجۆرە دەدوێت: (لەتوركیا ساڵانی 1960 و 1970 زۆر ڕێكخراوی كۆمۆنستی پەیدابوون كەزۆربەیان، لەكۆدەتاكەی ساڵی 1980دا سەركوتكران. ئەوەی بەرگەی گرت و گەشەی كرد پارتی كرێكارانی كوردستان- پ.ك.ك- بوو. ئەو ڕێكخراوە ڕێبازی خۆی وەك سۆسیالیزم ناساند، وەلێ‌ لەسەرەتاوە كردەوەو بەرنامەكەی ناتەبایی زۆری، لەگەڵ بەرنامە و ڕێبازی كۆمۆنستی هەبوو. دواتریش دەستی لەسۆسیالیزم هەڵگرت).
دەرهەق بەكوردستانی عێراقیش بەمجۆرە قسە لەسەر كۆمەڵە دەكات و دەڵێت: (لەكوردستانی عێراق كۆمەڵەی ماركسی- لینینی، لەساڵانی 1970 ڕێبازی كۆمۆنستی ڕەچاوكرد، وەلێ‌ بەتێگەیشتنێكی زۆر ساكار و ڕوكەشانە. لەباتی ئەوەی مێژووی كوردستان و ناوچەكە بەرەو ئاسۆیەكی نوێ‌ بەرێت، لەچوارچێوەی كوردایەتی سونەتیدا سەری لێشێواو لەبری ئەوەی ببێتە حیزبێكی كۆمۆنیست، ڕۆیشتە ژێر ئاڵای ڕێبازێكی سانتریست و خێرا خێرا بەرەو دواوە ڕۆیشت و بوو بەكۆمەڵەی ڕەنجدەران و دواتر لەیەكیەتی نیشمانیدا توایەوە).
لەبەر ڕۆشنایی ئەم لێكدانەوە و شیكاریەی ئەمیری حەسەنپووردا، پێموایە ئەوانەی لێرەو لەوێ‌ ساڵانێكە (بەتایبەت لەدوای ڕاپەڕینی بەهاری 1991 تا بەئەمڕۆ دەگات)، ڕەخنە لەڕەفتار و بەرنامە و سیاسەتەكانی یەكیەتی نیشتمانی كوردستان دەگرن، پێویستە لەڕەخنەگرتنەکانیاندا دوورتر بڕۆن و بچنەوە سەربنەچەی كێشەكە كەڕێكخراوی كۆمەڵەی ڕەنجدەرانەو بزانن، چۆن چۆنی ئەو ڕێكخراوە ماركسی- لینینیە، بوو بەو هێزەی حاشا لەهەموو دروشم و ئایدیا و خەون و بەڵێنەكانی سەرەتای خۆی بكات و بەدرێژایی چارەكەسەدەیەك لەحوكمڕانی كردنی باشوری كوردستان لەگەڵ هێزێكی وەك پارتیدا، لەهەڵپەی خۆ دەوڵەمەندكردنی ناشەرعی و پاوانخوازی زیاتر و قوتدانی كۆمەڵگەی مەدەنی و كۆنترۆڵكردنی تەواوی سەرچاوە داریی و ئابووریەكان دابێت بۆخۆی و دەیان گروهی مافیایی لەساو پەنایدا قووت ببنەوەو بگات بەوەی ڕەنجدەرانی بیرو بازوی دوێنێ‌، ببنە سەرمایەدار و ملیاردێر و خاوەن كۆمپانیا گەورەكانی ئەمڕۆ. لەبارەی ڕۆژهەڵاتیشەوە بەمجۆرە ڕای خۆی بەیان دەكات: (كۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتێكشانی كوردستانی ئێران، بەپێچەوانەی كۆمەڵەی كوردستانی عێراقەوە، لەسەرتاوە وەك ڕێكخراوێكی ماركسی- لینینی دانەمەزرا. بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا وەك كۆمەڵەی كوردستانی عێراق، ڕێبازی زۆربەی دامەزرێنەرانی ماركسی- لینینی بوو. گەر كۆمەڵەی كوردستانی عێراق لەئاكامی شكستی بزوتنەوەی چەكداری سەری هەڵهێنابێت، ئەوا كۆمەڵەی ئێران بەرهەمی شۆڕشی 1979 گەلانی ئێران بوو لەدژی ڕژێمی پاشایەتی. بەڵام لەكردەوەدا كۆمەڵەی ئێران، بۆڕی كۆمەڵە عێراقی دایەوە.. لەكاتێكدا كۆمەڵەی كوردستانی عێراق بەقسە دژی فیودالیزم بوو، كۆمەڵەی ئێران بەدامەزراندانی یەكیەتی جوتیاران و دابەشكردنی زەوی، بەرەنگاری نیزامی دەربەگایەتی بووەوە. هەروەها لەپرۆژەی بەشداری ژنان لەخەباتدا، كۆمەڵەی ئێران لەپێشتر بوو. بەڵام گیروگرفتی هەردوولایان لەڕێبازدابوو- لەتیۆری و ئیدیۆلۆژیدا بوو.. زۆربەیان بەهەست و بەخواست ماركسی- لینینی بوون، تاڕادەیەكیش ماوی، وەلێ‌ لەڕێبازی سیاسی و ئێدیۆلۆژیدا، نەماركسی بوون ‌و نەلینینی و نەماوی).
ئەم قسانەی ئەمیری حەسەنپوور وەك بیرمەندێكی چەپ، ئیدیعاو لاف لێدانی تەواوی ئەو بەناو سیاسیانەی كورد لەماوەی ئەم چل ساڵەی ڕابردودادا دەخاتە ژێر پرسیارەوە كەسەردەمانێك خۆیان بەماركسی بوونەوە باداوەو مۆری هەڤاڵ و هاوڕێیەكی زەحمەت كێش و ڕەنجدەریان لە خۆیان داوە.
لەوەڵامی پرسیارێكی دیكەدا، توندتر دێتە سەر ڕەخنەبارانكردنی حیزبە كوردستانیەكان و جەوهەر و ماهیەتی ڕاستەقینەیان ئاشكرا دەكات و دەڵێت: (حیزبە كوردستانیەكان لەكێشەی پەیوەندی نێوان مەسەلەی جوتیاری و مەسەلەی نەتەوەییدا، سیاسەتێكی تەواو ناسیۆنالیستیان هەبووە و هەوڵیانداوە، جوتیاران بكەن بە لەشكری كوردایەتی و هیچ جوتیارێك نزیكی خەباتی چینایەتی لەدژی دەرەبەگی كورد نەكەوێت. ڕێباز ڕێبازی ئاشتی چینایەتی بووە. دروشمی- زەوی بۆ ئەوكەسەی دەی كێڵێت-، هەرگیز لەبەرنامەی حیزبە ناسیۆنالیستەكاندا، پێش ئیسڵاحی زەراعی عێراق و ئێران، گەڵاڵە نەکرا).
لەوانەش گرنگتر قسەكردنیەتی لەسەر شۆڕشی ئەیلول و دەڵێت: (ئەوەی پێی دەڵێن شۆڕشی ئەیلول- 1961-، شۆڕش نەبوو، بەڵكو وەك ناڕەزایەتی دەرەبەگی كورد دەستی پێكردو ڕۆشنبیر و چالاكی سیاسی و پارتیش دوای كەوت. پارتی لەناوچە ڕزگار كراوەكاندا هەوڵیان نەدەدا بۆ ڕزگاریی جوتیاران، بەپێچەوانەوە نیزامی عەشیرەتگەرایی و درەبەگایەتیان لەژێر ئاڵای كوردایەتیدا بوژاندەوە. لە ئێرانیش ئیسڵاحی زەراعی حیزبی دیموكراتی غافڵگیركرد. لێرەش بەشێك لەئاغەواتی كورد، ئاڵای كوردایەتیان هەڵكردو حیزبی دیموكرات بەرەو پیریان چوو. واتە هیچ كام لەو دوو حیزبە نەیانتوانی ئیسڵاحی زەراعی، ئاكام و گرنگییە سیاسیەكەی، بەشێوەیەكی قوڵ و بەرین و شۆڕشگێڕانە- بە بەرژەوەندی جوتیاری چەوساوە- لێی بكۆڵنەوە و لێكی بدەنەوە).
وردكردنەوەی ئەو مێژووە ناشیرینە بەمجۆرە، بواری ئەوەمان دەداتێ‌ سەرچاوەی كێشەو قەیرانەكانی ئەمڕۆ، باشتر ببینین. یەكێكیش لەو سەرچاوانەی دەتوانێت دەسگیرۆیمان بكات، بۆ تێگەیشتن لە ماهیەتی ئەو هێزانەی لەكوردستاندا حوكمڕانن و خۆیان بەهێزی شۆڕشگێڕ و ڕەنجدەرانی بیر و بازوو دەزانن و مێژووی خەبات و ڕابردوویان بەپیرۆز لەقەڵەم دەدەن، بیرو بۆچون و ڕەخنە و خوێندنەوەكانی ئەمیری حەسەنپوورە بۆ ئەو مێژووە.
 

(ئەم بابەتە ئەمڕۆ ٢٤ – ١٠ – ٢٠١٨ لەژمارە ١٧٨٠ هەفتەنامەی هاوڵاتی دا بڵاو بۆتەوە).

دەربارەی ڕۆمانی قورسایی ڕازەکان نووسینی «ئـاکی شـیــمازاکی»

ناساندنی کتێبی «ڕۆمانی قورسایی ڕازەکان» نووسینی «ئـاکی شـیــمازاکی»

 ناسنامه‌ی کتێب: «ڕۆمانی قورسایی ڕازەکان»؛ نووسینی ئـاکی شـیــمازاکی؛ وه‌رگێڕ: سەلاحەدین بایەزیدی؛ چاپ: یەکەم  ٢٠١٨؛ وەشانخانە: غەزەلنووس

کارۆ حسێن

ژیان پـڕە لـە ڕووداو و بەسەرهاتـی سەرنجڕاکێش، نووسەرانیش بەتێکەڵکردنـی خەیاڵ و پاشخانێکـی مەعریفیەوە هەندێک لەم ڕووداوانە  دەنـووسنەوە و دەیگەیەنن بـە خوێنەران، بەڵام کاتێک دەقـێک بـەو مەبەستە دەنووسرێت یان دواتـر لەسەری دەنـووسـرێت ڕۆمـان یـان چیرۆک، ئـەوە نـابێت تەنهـا گێڕانـەوەی چیرۆکـێکـی ڕووت بێت بەڵـکـو دەبێت نـووسـەر چـەنـد بنەمایەک جێبەجـێ بکات لەنـووسیندا و گـرینگی بـە زمان و چنین و شێوازی گێرانەوەش بدات و بەرپرسیاربێت لـەتەواوی نـووسـراوەکـەی. یـەکـێک لـەو ڕۆمانانەی تـازە کەوتوەتـە کتیبخانەکانەوە، ڕۆمانـی (قــورســایــی ڕازەکــان)ە کـە ناوەنـدی غـەزەلـنـووس چـاپ و بڵاوی کردۆتەوە.  کـە دەکرێت نـاوی بنێین شـاکـار و خـوێندنەوە و هەڵوێستەمان لـەسـەری هـەبێت.

 ئەم ڕۆمانە لە نووسینی خانمە نووسەری ژاپۆنی (ئـاکی شـیــمازاکی)یە و لە فەڕەنسییەوە (سەلاحەدین بایەزیدی) کـردوویـە بەکوردی.

 ڕۆمانەکـە پێکدێت لـە پێنج بەش، کە بەڕای ئێمە ئاساییە لەهەر کامەیانەوە دەست پێبکەیت و لـە هەر کامەیانەوە کۆتایـی پـێ بهێنیت، گێڕەرەوەی بەشەکان جیاوازی هەیـە و پەیوەندیان پێکەوە نییە لە گێرانەوەدا، بـەڵـکـو هـەر یەکـەو بـەپێـی زانین  و تێگەیشتنی خۆی ڕووداوەکە دەگێڕێتەوە، بەڵام ئەوەی ئەم ڕۆمانە دەکات بەزنجیرە ئەوەیە کە هیچ گێڕەرەوەیەک گێڕەرەوەی هـەمـوو شـت زان نییە و هـیـچ کامێکیان خـوێنەر نـاگەیەنن بـەتەواوی زانیاریەکان. بـۆیە خـوێنەر دەبێت تـەواوی بەشەکان بخوێنێتەوە بۆئەوەی سەرجەم نهێنی و ڕازەکانی ئەم ڕووداوە بزانێت.

  🔸چیرۆکی ڕۆمانەکە

 مـاریـکـۆ ئەوکچەی لەتەمەنـی ١٥ ساڵیدا خانەی بێسەرپەرشتان بەرەو ماڵێکـی تەنیا و کارکردن لە کۆمپانیایەکـی کەلوپەلـی دەرمانخانە جێدەهیڵێ و دوای ساڵێک توشی بە توشی (جەنابی هـۆریب)ەوە دەبێت. ئەو پیاوەی نـاڕاستگۆیانە لەگەڵیدا مامەڵە دەکـات. لـەکاتێکـدا ئـەو یەکـەم  جـارە کەوتـووەتـە ژێــر کـاریگەری پیاوێکەوە. ڕووداوەکـانـی ڕۆمانەکـە هـاوکاتـە لـەگـەڵ بـۆردوومانـە ئەتۆمییەکەی هـیـروشیما و ناگاساکی لە لایەن ئەمریکاوە، بەڵام خوێنەر تەواوی سەرنجەکانی لەسەر ڕووداوە گـەورەکـەوە دەگوازیتەوە سـەر ڕووداوێـکـی کۆمەڵایەتـی. کـە دەشێت قـوربانیەکانـی لـەچەنـد کەسێک تێپەڕ نـەکـات بـەڵام تراژیدیایەکە پڕ لە تاڵی…

 ئەمـە هێڵـی گشتـی ڕۆمانەکەیە، بەڵام خـوێنەر لەهـەر بەشێکدا بە نهێنی و زانیاری تـازەتـر دەگات. لـەبارەی ڕووداوەکەوە.

 لەو شوێنەی گێڕەرەوەکان دەگەن بە باسکردنی ڕووداوێکـی هـاوبەش نووسەر بەکورتی کۆتایی پـێ هێناوە و لەوشوێنانەشی ڕووداوەکە تاکەکەسین، نـووسەر بواری پێویستـی بە گێڕەرەوەکان داوە ڕووداوەکان بگێڕنەوە. کە ئەمەش وادەکات خـوێنەر هـەمیشە چێژ لە خوێندنەوەی وەربگرێت و بەتامەزرۆییەوە چاوەڕێی زانیاریەکی تازەتر بێت لەبارەی ڕووداوەکانەوە کە لـە گێڕەرەوەکانی تر نەیبیستبێت و بۆ گێڕەرەوەکانی تریش جێگای پرسیار و بیرلێکردنەوە بوونە.

 ١- تـــســـووبـــاکـی

٢- هـــامـــاگــووری

٣- تـــســــــووبــــام

٤- واسوورەناگووسا

٥- هــــــۆتــــــاروو

 لەبارەی ناونیشانی بەشەکانەوە. لەهەر بەشێک مانا و ڕازەکان بۆ خوێنەران ئاشکرا دەبن. کارەکتەری گێڕەرەوەی بـەشەکـە  دەناسیت و جێگەی لە ڕووداوەکان و کاریگەریەکانی ڕووداوەکە لە سەری دەزانیت. وەک وتمان ئەگەرچی بە خویندنەوەی یەک بەشیش سەرەتـا و کـۆتایـی ڕووداوەکە دەزانیت، بـەڵام  بـۆ گەیشتن بـەتەواوی لایەنەشارەوەکان و ڕازەکـانی  پێویستـە سەرجەمیان بخوێنیتەوە، چونکە هیچ گێڕەرەوەیەکیان هەموو شت زان نییە.

  سەرچاوە: ماڵی کتێبی کوردی

هۆتاروو

هۆتاروو
قورسایی ڕازەکان (٥)

ڕۆمان

ئاکی شیمازاکی

وەرگێڕانی لە فەڕەنسییەوە: سەلاحەدین بایەزیدی

چاپی یەکەم: ٢٠١٨

بڵاوکار: ناوەندی غەزەلنووس بۆ چاپ و بڵاوکردنەوە

واسوورەناگووسا

واسوورەناگووسا
قورسایی ڕازەکان (٤)

ڕۆمان

ئاکی شیمازاکی

وەرگێڕانی لە فەڕەنسییەوە: سەلاحەدین بایەزیدی

چاپی یەکەم: ٢٠١٨

بڵاوکار: ناوەندی غەزەلنووس بۆ چاپ و بڵاوکردنەوە

تسووبام

تسووبام
قورسایی ڕازەکان (٣)

ڕۆمان

ئاکی شیمازاکی

وەرگێڕانی لە فەڕەنسییەوە: سەلاحەدین بایەزیدی

چاپی یەکەم: ٢٠١٨

بڵاوکار: ناوەندی غەزەلنووس بۆ چاپ و بڵاوکردنەوە

هاماگووری

هاماگووری

قورسایی ڕازەکان (٢)

ڕۆمان

ئاکی شیمازاکی

وەرگێڕانی لە فەڕەنسییەوە: سەلاحەدین بایەزیدی

چاپی یەکەم: ٢٠١٨

بڵاوکار: ناوەندی غەزەلنووس بۆ چاپ و بڵاوکردنەوە

تسووباکی

تسووباکی

قورسایی ڕازەکان (١)

ڕۆمان

ئاکی شیمازاکی

وەرگێڕانی لە فەڕەنسییەوە: سەلاحەدین بایەزیدی

چاپی یەکەم: ٢٠١٨

بڵاوکار: ناوەندی غەزەلنووس بۆ چاپ و بڵاوکردنەوە

کوردەکان دەڵێن چی؟

کوردەکان دەڵێن چی؟

قادر عەبدوڵڵا

وەرگێڕانی: سەلاحەدین بایەزیدی

لە بڵاوکراوەکانی دەزگای ئایدیا بۆ فکر و لێکۆڵینەوە

سلێمانی - ٢٠١٨

وەشانێن ئاریەن-ێ "میرزایێ بچووک" ب کوردی چاپ کرییە

بیانەت
وەرگێر سەلاحەدین بایەزیدی پرتووکا میرزایێ بچووک یانی یەک ژ وان پرتووکێن کو ل جیهانێ ب سەدان زمانان هاتییە وەرگەراندن، ب کوردی وەرگەراندییە. پرتووک ژ هێلا وەشانێن ئاریەنێ ڤە هاتییە چاپکرن.
نڤیسکارێ فرەنسی ئانتوان دو سانت ئێگزۆپێری پرتووکا خوە یا ب ناڤێ میرزایێ بچووک ئانگۆ ب ناڤێ وێ یێ ئۆرژینال Le Petit Prince، بەریا نها ب ٧٥ سالان نڤیساندییە. پرتووک، وەکە یەک ژ وان پرتووکێن ناڤدارترین ئێن جیهانێ تێ ناسکرن. هەتا نها نێزیکی ١٥٠ لب هاتییە فرۆتن کو ب ڤێ هەژمارێ سێیەم پرتووکا ل جیهانێ هەری زێدە هاتییە فرۆتن ە. هەر وەها ژ بۆ زێدەتری ٢٥٠ زمانان هاتییە وەرگەراندن.
یەک ژ وان زمانان ژی کوردی یە. وەرگێر سەلاحەدین بایەزیدیێ پرتووک ژ زمانێ فرانسی وەرگەراندییە ئو وەشانێن ئاریەنێ ژی ژ بۆ خوەندەڤانێن کوردی چاپ کرییە.

چیرۆکەک هم ژ بۆ زارۆکان هم ژی ژ بۆ مەزنان ە
پرتووک د سالا ١٩٤٣ێ دە ب ئینگلیزی و فرانسی هاتییە وەشاندن. هەر چقاس کو وەکە چیرۆکەکە ژ بۆ زارۆکان هاتبە نرخاندن ژی، ژ هێلا گەلەک کەسان ڤە ژی وەکە چیرۆکەکە کو ژ بۆ مەزنان تێ دیتن. هم ب ناڤەرۆک و هم ژی ب هۆناندنا خوە. میرزایێ بچووک هەر دەم ئاکتوالیتەیا خوە پاراستییە.
سانت ئێگزۆپێری، نڤیسکارێ پرتووکێ، کو پیلۆت ە، سالێن ١٩٣٠ی د ئەنجاما قەزایەکێ دە بالەفرا وی دە د ناڤبەرا لیبیا و میسرێ دە دکەڤە. ل چۆلەکێ دووس ێ رۆژان د ناڤا شەرت و مەرجێن گەلەکی خراپ دە دمینە و نامرە. ئەڤ وەکە موجیزەیەکێ تێ دیتن. ل گۆری نرخاندنان، پرتووکا میرزایێ بچووک بەرهەمەکە ئەنجاما ڤێ قەزایێ یە. یانی ل گۆری گۆتنەکە دن، سانت ئێگزۆپێری د چیرۆکا میرزایێ بچووک دە ئەو چەند رۆژێن کو ل چۆلێ بۆراندییە، هۆناندییە.

بەرییا نها ژی ب کوردی هاتییە چاپکرن
پرتووکا میرزایێ بچووک بەرییا نها ژ هێلا وەشانخانەیێن کوردی ڤە هاتبوو چاپکرن. یەک ژ وان وەشانخانەیا ئاڤێستایێ کو ب وەرگەرا فەواز حوسێنی هاتبوو وەشاندن. ئاڤێستایێ ژ بۆ ناڤێ پرتووکێ گۆتنا میرزایێ بچووک تەرجیع کربوو. بەرییا ئاڤێستایێ دیسا ب وەرگەرا فەواز حوسێنی، وەشانخانەیا نوودەمێ ل ئەوروپایێ پرتووک چاپ کربوو. وەشانێن لەتۆ-یێ ب وەرگەرا ئەحمەد یارداک ئو ب ناڤێ شەهزادەیێ بچووک، وەشانخانەیا سنرسزیێ ژی ب وەرگەرا جەلال توورپچوو ئو ب ناڤێ ''پرەنس ێ پچووک" ئەڤ پرتووک چاپ کرنە.
دیسا ئاسۆ عەبدوڵڵا حەسەنزادە ب ناڤێ شازادە چکۆلە ژ بۆ سۆرانی ئۆ ئاسمێنۆ بێوایر ژی ب ناڤێ شازادەۆ قجکەک ژ بۆ زازاکی وەرگەراندییە.

دەربارێ سەلاحەدین بایەزیدی دە
سالا ١٩٨٢یان ل مەهابادێ، ل کوردستانا ئیرانێ ژ دایک بوویە. هەتا نها زێدەیی ٢٠ رۆمان ژ زمانێ فرانسی وەرگەراندییە زاراڤەیێ کورمانجیا ناڤین. وەرگەرێن وی ل کوردستانا ئیرانێ ئو هەرێما کوردستانێ یا عێراقێ هاتنە چاپکرن. ژ سالا ٢٠٠٨ان ڤە ئەو ل سویسرایێ دژی. (ف.د)

سوڵتانی فیلەکان

سوڵتانی فیلەکان و مێرووە شەلەی ڕیشوور

یاشار کەمال

وەرگێڕانی لە تورکییەوە: سەلاحەدین بایەزیدی 
چاپی یەکەم: ٢٠١٨

بڵاوکار: ناوەندی غەزەلنووس بۆ چاپ و بڵاوکردنەوە

لێیان بنۆڕن

لۆرەن گۆدێ

وەرگێڕانی لە فەڕەنسییەوە: سەلاحەدین بایەزیدی

لێیان بنۆڕن، ئەم پیاو و ژنانەی ڕێ دەکەن بە شەو.
بە ڕیز دێنە پێش ئەوان، لەسەر ڕێگەیەک کە ژیانیان زامدار دەکا.
پشتیان چەماوەتەوە لە ترسی گیران،
لە سەریشیاندا،
بەردەوام،
قیڕەقیڕی وڵاتە سووتاوەکان.
هێشتان مەودایەکی پێویستیان نەخستووەتە نێوان خۆیان و
ترسوخۆف.
هێشتان دەنگی تەقەی دەرگەکانیان دێتە گوێ
ڕاچەنینی شەوانەیان دێتەوە بیر.
بنۆڕن لێیان.
ڕێزی لاوازی پیاوان و ژنان.
دێنە پێشێ، لەسەر هەستن،
دەزانن هەرچی هەیە مەترسییە.
خولەک تێدەپەڕن لێ ڕێگە دوور و درێژن.
سەعاتەکان ڕۆژن و ڕۆژەکان هەفتەن.
کەمتیارەکان ڕاچاویان دەکەن، زۆر و زەوەندن.
لە دووڕیانەکاندا،
هەڵدەکوتنە سەریان.
دەیانڕووتێننەوە،
دوایین پارەکانیان لێ زەوت دەکەن.
پێیان دەڵێن: "هەمدیس"،
ئەوان هەمدیس پارە دەدەن.
پێیان دەڵێن: "زیاتر!"
ئەوانیش سەر هەڵدەبڕن و نازانن ئیتر چی بدەن.
هەژار و جلشڕ،
منداڵانی بە شان و پێل ئاوێزان کە مانیان لە قسە گرتووە،
دایبابی پیر بەدەم شلکردنەوەی هەنگاوەکانیان،
کە وشەکانی زمانێک بە دوای خۆدا ڕادەکێشن
زمانێک کە ناچارن فەرامۆشی بکەن.
پێش دەکەون،
سەرباری هەموو شتێ،
خۆڕاگری دەکەن.
چونکە کەلـلەڕەقن.
دواجار ڕۆژێک،
لە گەراجێک،
لە بەستێنێک،
لە لێواری جادەیەکمان
بەدەر دەکەون.

شەرم بۆ ئەوانەی تەنیا جلشڕەکان دەبینن.
باش بڕوانن.
ئەوان ڕووناکیی ئەو کەسانەیان پێیە
کە بۆ ژیانیان خەبات دەکەن.
وە خوداکان (ئەگەر هێشتا هەبن)
لە ناویان دان.
ئەوسا بە شەو،
لە پڕێکا، وێدەچێ ئێمە بە بەخت بین
ئەگەر ئەوان ڕووەو ئێمە بێن.
ڕیزەکە نزیک دەبێتەوە،
ئەو شوێنەی بە بێدەنگی دەستنیشانی کردووە،
شوێنێکە شیاوی ئەوەیە لێی بژی.
وشەگەلێک هەن کە ئێمە لە زاری ئەوانەوە فێری دەبین،
شادیگەلێک کە لە چاوەکانیاندا دەیاندۆزینەوە.
لێیان بنۆڕن،
ئەوان هیچمان لێ ناستێنن.
وەختێک دەستەکانیان لێک دەکەنەوە،
بۆ پاڕانەوە نییە،
بۆ ئەوەیە
خەونی ئەوروپامان پێشکەش بکەن
خەونێ کە ئێمە لە بیرمان چووەتەوە.

Mîrzayê Biçûk

Mîrzayê Biçûk 

Antoine de Saint-Exupéry
Werger: Salahaden Bayazedi

Edîtor: Roj Agir
Redaksiyon: Hebûn Stembar
Dîzayna Bergê & Mîzanpaj: Sadık Hangül

Çapa Yekem: Enqere - Îlon, 2018
ISBN: 978-605-81348-2-9

Weşanên Aryen
https://www.wesanenaryen.com/mirzayebicuk
 

سانسۆڕ؛ دوێنێ و ئەمڕۆ

لە کتێبخانەی گشتیی شاری نۆشاتێل پێشانگایەک سەبارەت بە سانسۆڕ کراوەتەوە کە تا سی سێپتەمبەر بەردەوام دەبێ. پێشانگاکە گرنگیی بە کارەکانی مارتین ڤان مائێلێ (١٨٦٣ - ١٩٢٦) داوە بەڵام هاوکات ئاوڕ لەو کتێبانەش دراوەتەوە کە لە شوێنە جیاجیاکانی جیهان و لە سویسراش سانسۆڕ کراون و دەکرێن یاخود بەربەستیان بۆ نراوەتەوە و لە شوێنە گشتییەکان کۆ کراونەتەوە. ئایین، سێکس و سیاسەت ناوەڕۆکیی سەرەکیی ئەو نموونە بەناوبانگانە پێک دێنێ کە لە پێشانگاکەدا خراونەتە ڕوو. بەرهەمە فەلسەفییە قەدەغەکراوەکان بە بڕیاری کڵێسە و ناوەندەکانی دەسەڵات لە سەردەمی کۆندا و کۆکردنەوەی قورئان لە زوریخ و سووتاندنی هەزاران کتێب لە لایەن دەوڵەتی ئیسلامییەوە لە ڕۆژی ئەمڕۆدا، بەشێکی دیکەی ئەم پێشانگایە پێک دێنێ. هەندێک لەو بەرهەمانەی لە سەردەمانی زۆر کۆنەوە تا ڕۆژی ئەمڕۆ سانسۆڕ کراون و لە پێشانگاکەدا نیشان دراون، بریتین لە: ئۆدیسەی هۆمێر، سۆزانییە ڕێزدارەکەی ژان پۆل سارتر، تریلۆژی ئێرۆتیکی پۆول ڤێرلێن، ئایەتە شەیتانییەکانی سەڵمان ڕوشدی، کتێبی سەوزی مەعمەر قەزافی، خەباتی منی هیتلەر، دە چیرۆک لە ئێدگار پۆ، قورئان، کاندیدی ڤۆلتێر، دەفتەری گەورەی ئاگۆتا کریستۆف و ... 

سبەی دەبمە بیست ساڵ

سبەی دەبمە بیست ساڵ

ئالەن مابانکوو

ژ.م.گ. لۆ کلێزیۆ پێشەکی بۆ نووسیوە

وەرگێڕانی: سەلاحەدین بایەزیدی

بەرگ: ئاکار جەلیل کاکەوەیس

چاپ: یەکەم-٢٠١٨

تیراژ: ١٠٠٠ دانە

نرخ: ٨٠٠٠ دینار

لە بڵاوکراوەکانی ناوەندی ئاوێر

لەفەیەک بە ٩١ فڕانک؛ گرانترین کەبابی دونیا لە زوریخ

Wêne : Oskarmoyano

٩١ فڕانک بۆ کەبابێک؟ ئەم پارەیە تەنانەت بۆ زوریخ زۆرە. کێ ٩١ فڕانکی دەدا بە لەفەیەک؟ لەگەڵ ئەوەشدا خاوەنەکانی ئەم ڕێستۆرانە لە کارەکەیان ڕازین. کەبابەکەی ئەوان بە گۆشتی مانگایەکی ژاپۆنی بە ناوی واگی، سەوزەواتی برژاو و ئاڤۆکات دروست دەکرێ و نانەکەشیان تایبەتە. ئەم بیرۆکەیە هی برایانی ئایڤێردییە و سێهەم زنجیرە ڕێستۆرانی خۆیان لە زوریخ دەکەنەوە. 

ڕێستۆرانەکان هەموو بە یەک شێوە و بە یەک دیزاین دروست کراون، حوسێن ئایڤێردی بە ٢٠مینوتی گوتووە ئەمە یەکەمجارە کەبابخانەی ئاوا دروست دەکرێن. 

برایانی ئایڤێردی سەرکەوتنەکەیان بە دوو کەبابخانە لە دوروبەری زوریخ دەست پێکرد. ئەوان مانگانە حەوت تۆن گۆشتیان دەفرۆشت. لەمەڕا بیریان لە دروستکردنی مەتبەخی ئایڤێردییەکان کردەوە. ئەوان شانازی بەوەوە دەکەن کەلوپەلەکانیان هەمووی هی سویسرایە. تەنانەت دۆیەکەشیان بە شیری چیاکانی ئاڵپ دروست دەکرێ. 

براکانی ئایڤێردی بە ڕەچەڵەک کوردن و وەک پەنابەر بە بنەماڵەوە ڕوویان کردووەتە سویسرا. ئەم بنەماڵە کوردە لە دێهاتێکی کانتۆنی لووسێرن نیشتەجێ کراون. ئەوان کۆتایی ساڵانی ١٩٨٠ لەبەر دۆخی سیاسیی کوردەکان لە تورکیا هەڵاتوون بۆ سویسرا.

دوو چەتر

سەلاحەدین بایەزیدی 
 
شەقام؛ چۆڵ و هۆڵ. لە پەنجەرەڕا تەنیا دوو چەتر دەبینران؛ چەترێکی خۆڵەمێشی گەورە کە ماڕکەی ئیکیا فامیلی بە سەرەوە بوو و چەترێکی گوڵ گوڵینی پەمەیی چکۆڵەتر. چەترە گەورەکە لە سەرتر بوو و جارجارە دڵۆپەکانی دەکەوتنە سەر چەترە بچووکە گوڵ گوڵینەکە. شان بە شانی یەک دەڕۆیشتن بەڵام کە بە شوێنێکی بەرتەسکدا ڕەت دەبوون، چەترە بچووکەکە وەپێش دەکەوت. لە کۆتایی جادەکەدا ڕاوەستان. باران هەروا بە لێزمە دەباری. چەترەکان ماوەیەک پێکەوە وەستان، بێ جموجوڵ. وەک ئۆتۆمبێلە ڕاگیراوەکانی قەراغ شۆستە. پاشان بێ ئەوەی لێک نزیک ببنەوە، لێک دابڕان؛ چەترە پەمەییەکە بە نێو کۆچەباغێکدا بەلەز لەبەر چاوان ون بوو، چەترە خۆڵەمێشییەکە بەو ڕێگەیەدا گەڕایەوە کە پێیدا هاتبوو. کەمێک ڕۆیشت و ڕاوەستا. ئینجا دردۆنگانە ملی ڕێگەی گرتەوە.
باران بێ بەزەییانەتر لە پێشوو دەباری.

ماڵئاوایی

لەگەڵ ئۆیا بایدار - Photo: R. Demirkaya

بەشێک لە کتێبی گفتوگۆی بن شووراکان

لە تورکییەوە: سەلاحەدین بایەزیدی 

بە بیرت دێ، ڕۆژی بەفر و کڕێوەکە، لە کاتێکدا بەرەو دەروازەکانی سوور دەڕۆیشتین، گازی فرمێسک‌ڕێژیان ڕشاند. هەوڵمان دەدا خۆمان لە کۆڵانە تەنگەبەرەکان بپەستێوین. هەروا کە بە بەردەم دووکانێکی پەنیرفرۆشیدا تێپەڕ دەبووین کە دەڕابەکەی نیوە دادرابۆوە، خاوەن دووکانەکە ئێمەی بردە ژوورەوە.

بێگومان بە بیرم دێ. لەو هەڵپەوپەلەکردنەدا کە هاتمە دەرێ، چاکەتەکەم لە بیر چوو. دووکانەکان دەڕابەکانیان دادابۆوە، دوو ڕۆژی پێ چوو هەتا توانیم وەریبگرمەوە.

دووکانەکە نیوە تاریک بوو، بۆنی پەنیری برشاو دەهات. کوڕێکی لەرولاوازی دە سیانزە ساڵەش خۆی لە دووکانەکە خزاندبوو.

بە بیرم دێ، بۆ خۆپاراستن لە گاز پەڕۆیەکی سپیی لە دەمولووتی بەستبوو و لەتە لیمۆیەکی بە دەستەوە بوو.

سەیری کردم و پێی گوتم "تۆ چ کارت بە ئێرەیە، پوورێ، بگەڕێوە ماڵێ." ئەوەشت بە بیر دێ؟

بەڵێ. هەستم کرد ئەم قسانە برینداریان کردی و بە خۆمدا شکامەوە.

غەریبی لە ڕەنگ و ڕووم دەباری، وا نییە؟

ڕەنگە لە چاوی ئەوەوە تۆ هەندێک بەتەمەن دیار بووبی و لەوە ترسابێ ڕووداوێکت لێ بقەومێ. کاتێک ئێوەی هونەرمەندان، نووسەران و ڕۆشنبیران بە جادە و کۆڵانەکاندا بەرەو دەروازەکانی "سوور" ڕێتان دەپێوا، خەڵکی سەرشەقام چەپڵەیان لێ دەدا، ئەمەشت لە بیر نەچێ. دوای ڕۆژانێکی زۆر ئەوە یەکەمجار بوو مۆڵەت بە خۆپیشاندانێک دەدرا. خەڵکیش تێکەڵ بە ئێوە ببوون. تەنانەت ئەمە هەستێکی خۆشی پێ دەدان، هەناسەیەکی ئاسوودەیان هەڵکێشا.

ئێمە کۆمەڵێک بێگانەی خێرخواز بووین کە لە ڕۆژئاوایەکی کەڕ و لاڵەوە هاتبووین. بۆ خەڵکانی بێچارە، ئێمە دەربڕی هیوا بووین، با ئەو هیوایە کزیش بێ. دیارە هەر ئەمەش بوو لە ناخەوە سوکنایی پێ دەبەخشیم؛ پەی بردن بەوەی ئێمە چارەسەر نین… هەندێک چەپڵەیان لێ دەدا، ڕاستە؛ بەڵام ئەو کوڕەی ناو پەنیرفرۆشییەکەش هەبوو. بۆ ئەوانەی لەودیوی خەندەقەکانەوە شەڕیان دەکرد، بۆ ئەوانەی چەکیان دەدانە دەست، گڕی سەربەستی و سەربەخۆییان لە دڵیاندا هەڵدەگیرساندن و ڕەوانەی نێو خەندەق و مەتەرێزەکانیان دەکردن، ئێمە کۆمەڵێک کۆسپی جاڕزکەر بووین. یان تۆ بڵێی هەق بەوان بێ، نازانم.

هەمووی لە خۆڕا بوو؟

ئێستا ڕۆڵەکانمان گۆڕیوەتەوە؟ ڕەنگە لەخۆڕا نەبووبێ بەڵام کە سەیری ئاکامەکەی دەکەی، دەبینین سەرنەکەوتووین. نەمانتوانی بەرامبەر بە ئاغاکانی شەڕمان قسەی خۆمان بەرینە سەر؛ گوتمان "نابینە هاودەستی ئەم تاوانە!" بەڵام نەمانگوت "نابینە هاودەستی هیچ تاوانێک."

هەمدیس یەکسانکردنی بەشەتاوانی هەر دوو لایەن… ڕێک لێرە، لە دەرەوەی دەروازەکانی سوور کە نەمانتوانی پێیاندا تێپەڕ بین، ڕێک لە تەنیشت ئەم گوڵەباغە گفتوگۆکەمان دەست پێکرد. گفتوگۆیەکی بێدەنگ، دوور و درێژ و خەفەتهێن. دیسان گەڕاینەوە بۆ خاڵی دەسپێک.

بەفر دەباری، گوڵپەڕەکانی دوایین گوڵەباغە سوورە ناوادەکە لە نێو دەستمدا ژاکان و بڵاو بوونەوە. گوتبووت بەهارێ گوڵی جوانتر و گەشتر دەپشکوێن. ئەوە بەهارە. ئەمساڵ، هەموو شتێک پێشوەختە هات. هەق بە تۆ بوو، گوڵەباغەکە دەیان غونچەی کەسک و گەشی دەرکردووە. سەرباری بەفر و بووران، هیواکەت بەم گوڵەباغە هاتە دی.

هیوای هاوبەشمان بوو، هەوڵمان دا پێکەوە پەرە بەم هیوایە بدەین.

من لەوە پیرترم پەنا بۆ هیوایەک بەرم، باری دونیا گرانە، بەرگەی ناگرم. بۆ لێستنەوە و سارێژی زامەکان - وات گوتبوو، وا نییە؟ -، وەک شازادە چکۆلە دەگەڕێمەوە بۆ هەسارەکەی خۆم.

هەتا ئەم ڤایرۆسی ویژدانە لە نێو تۆدا هەبێ، لە هەسارەکەی خۆیشت لە چنگ ئێرە ڕزگارت نابی. ماڵەکەت پڕ دەبێ لە ئازار و زیانەکانی مە.

کاتێ هەستت کرد لە ژێر قورسایی کۆڵەبارێکدا شانت دادەکەوێ، هەوڵ دەدەی لە ژێر بارەکە خۆت ڕزگار بکەی. ڕەنگە چارەسەری، ماڵئاوایی لە هەموو شتێک بێ. من پێویستیم بە ماڵئاواییەکی ڕاستەقینەیە.

ئەگەر بڵێم بمێنەوە، مەڕۆ، گەر بپرسم ئەو هەمووە قسەمان کرد، چ سوودێکی بۆمان هەبوو، بە کوێ گەیشتین…

نازانم دەبوایە بگەیشتینایە کوێ، بەڵام من بردمەوە.
کاتێک شازادە چکۆلە دەیەوێ ماڵئاوایی بکا، ڕێوی دەڵێ "دەگریم". شازادە چکۆلە دەڵێ "خەتای خۆتە، تۆ خۆت ویستت ماڵیت بکەم." ڕێوی دەڵێ "بەڵێ، دەزانم". شازادە چکۆلە دەپرسێ "بەڵام تۆ دەگری. چیت دەست کەوت؟" ڕێوی دەڵێ "ڕەنگی گەنمەجاڕم دەست کەوت. من نان ناخۆم. گەنم بۆ من بێ کەڵکە. گەنمەجاڕ هیچ واتایەکی بۆ من نەبوو. بەڵام تۆ پرچیکی زێڕینت هەیە، گەنمی زێڕین تۆم بەبیر دێنێتەوە. هەروەها حەزم لە هاژەی بای نێو گەنمەکان دەبێ. ئەمە شتێکی کەمە؟" 

هەق بە ڕێوییە، بەڵێ، ئێمە دەگرین، بەڵام هەردووکمان بردمانەوە. ئێمە توانیمان پێکەوە خەون بە جیهانێکی نوێوە ببینین، لەوانەیە خۆمان بە چاو نەیبینین، بەڵام نەوە و نەتیجەکانمان شان بە شانی یەک بونیادی دەنێن.

ئەمنیش دونیایەکی مەزنم دەست کەوت. بەهاران، گوڵە چاوێشەی زەرد و مێلاقە ئاڵەکانی نێو مێرگوزارە کەسکەکان بەردەوام تۆم بە بیر دێننەوە. لە گشت چیایەکی سەر بە تەمدا دەتبینم. هەر کە گوێم لێ بێ بە زمانەکەی تۆ قسە دەکەن، دڵم وە ترپە ترپ دەکەوێ.
غونچەیەکی سوور لە گوڵەباغەکەی بەردەم سوور بقرتێنە و پێم بدە. بۆ ئەوەی هەرگیز گەڕانەوەی بەهار، دڵی خوێناوی سوور و تۆم لە بیر نەچێ کە لێرەکانە لە شوێنێک پەلەقاژەتە بۆ ئەوەی گڕوتین بە ژیان ببەخشی؛ بۆ ئەوەی لە بوونی تۆ هیوا هەڵێنجم، بۆ ئەوەی لە نێو دڵمدا هەست بە تۆ بکەم.

خۆشم دەویست

خۆشم دەویست

ئانا گاڤالدا

سەلاحەدین بایەزیدی
 لە فەڕەنسییەوە کردوویە بە کوردی
 چاپی یەکەم - ٢٠١٨

بڵاوکار: ناوەندی غەزلنووس بۆ چاپ و بڵاوکردنەوە

تاشتێ

ژاک پرێڤێر
لە فەڕەنسییەوە: سەلاحەدین بایەزیدی
 
قاوەی کردە نێو
پیاڵەکەوە
شیری کردە نێو
پیاڵە قاوەکەوە
شەکری کردە نێو
قاوەشیرەکەوە
بە کەوچکێکی بچووک
تێکی وەردا
قاوەشیرەکەی خواردەوە و
پیاڵەکەی لە جێی خۆی دانا
بێ ئەوەی بمدوێنێ

جگەرەیەکی
داگیرساند
بە دووکەڵەکەی
چەند بازنەیەکی دروست کرد
سووتەکی جگەرەکەی
خستە نێو خولیدانکەوە
بێ ئەوەی بمدوێنێ
بێ ئەوەم سەیرم کا

هەستا
شەپقەکەی
کردە سەر
چاکەتە بارانییەکەی کردە بەر
چونکە دەباری و
ئەوسا ڕۆیشت
بە بن باراندا
بێ وشەیەک
بێ ئەوەی سەیرم کا

ئەمنیش
سەرم خستە نێو دەستم و
هۆن هۆن گریام

خەوتووی دۆڵێ

 

ئارتور ڕامبۆ
لە فەڕەنسییەوە: سەلاحەدین بایەزیدی

قووڵکەیەکی زەمەندە کە چۆمێک لێی دەخوێنێ
چۆمێکی شێتانە ئاوێزان بە گیا چەماوە
زێوینەکانەوە و، خۆر لەوێ، لە چیا سەربەرزەکەوە
دەدرەوشێتەوە: دۆڵێکی بچووکە کەفی نوور دەپڕژێنێ.

سەربازێکی لاو، زار داپچڕاو، سەر ڕووت،
گەردنی نوقمی کووزەڵەی شینی تەڕ،
خەوتووە، لە نێو گیادا ڕاکشاوە، لە ژێر ئاسمانی
کاڵ لە سەر قەرەوێڵە سەوزەکەی، لە بن بارانی ڕووناکی.

قاچەکانی لە نێو گەلایۆلەکان، ڕازاوە، دەم بە بزە
چەشنی بزەی منداڵێکی نەخۆش، پاڵ کەوتووە:
سرووشت، بە گەرمی ڕایژەنە، سەرمایەتی.

بۆن و بەرامە کوونەلووتی نالەرێننەوە؛
لە نێو خۆردا نوستووە، دەست لە سەر سینگ
هێمن. دوو قولیلکی سوور هەن لە لای ڕاستی.
 

نیکۆلای گۆگۆل لە ڤۆڤەی

نیکۆلای گۆگۆل (١٨٥٢ - ١٨٠٩) ساڵی ١٨٣٦ لە ڤۆڤەی ژیاوە و کاری کردووە. بەشێک لە شاکاری "ڕۆحە مردووەکان"ی لەم شارە نووسیوە.

شارلی شاپلن

زۆر شت هه‌ن، ژه‌نگ هه‌ڵدێنن و
بیر ئه‌چنه‌وه‌ و
دوایش ئه‌مرن
وه‌ک تاج و
سه‌وله‌جان و
ته‌ختی ژێر پای پاشاکان !

زۆر شتی تری دنیاش هه‌ن
ناڕزێن و
بیرناچنه‌وه‌ و
هه‌رگیز نامرن
وه‌کوو شه‌بقه‌ و
گۆچانه‌که‌ و
پێڵاوه‌که‌ی
"شارلی شاپلن".

شێرکۆ بێکه‌س
وێنە : مووزەخانەی شارلی شاپلن

چەند وێنەیەک لە ماڵی شارلی شاپلن

دونیای شاپلن مۆزەخانەیەکە تایبەت بە ژیان و بەرهەمەکانی شارلی شاپلن لە شاری ڤۆڤەی سویسرا. مۆزەخانەکە لە ماڵی وی دروست کراوە، ئەو ماڵەی لە سەرەوەی شاری ڤۆڤەی هەڵکەوتووە، دەڕوانێتە دەریاچە و شارلی شاپلن لە ساڵی ١٩٥٢ەوە هەتا مردن (ساڵی ١٩٧٧) تێیدا ژیاوە. 

مۆزەخانەکە، لە ساڵڕۆژی لەدایکبوونی شارلی شاپلن، رۆژی ١٦ی ئاوریلی ٢٠١٦، دەرگەکانی بە ڕووی بینەراندا کردووەتەوە. لە پاڵ ماڵەکەی شاپلندا، ستۆدیۆیەکی هالیودی دروست کراوە و دیکۆڕی هەندێک بەناوبانگی ئەو هونەرمەندەی وە خۆ گرتووە. 

چرکاندنی وێنەکان : سەلاحەدین بایەزیدی