 |
| سیتاڤ و ورچەکەی |
بنەماڵەیەکی کوردی دانیشتووی زوریخ، ویستوویانە لەگەڵ مناڵێکی تازە لەدایکبوو بگەڕێنەوە بۆ تورکیا، بەڵام باڵوێزخانەی تورکیا ئامادە نەبووە پێناس و بەڵگەی سەفەر بە مناڵەکەیان بدات. هۆکارەکەشی بوونی چوکڵەیەک لە سەر پیتێکی ناوەکەی بووە.
ئەمڕۆ پێنجشەممە (١٧ی ئۆکتۆبر)، میدیاکانی سوییس بە سەرسوڕمانەوە ئەو هەواڵەیان گواستەوە و ئاماژەیان بەوە کردووە نەدانی پێناس بۆ مناڵەکە لە کاتێکدایە کە حکومەتی تورکیا چەند هەفتە لەوە پێش ڕایگەیاندبوو کە قەدەغەی سەر پیتەکانی کوردی هەڵدەگرێ.
رۆژنامەی (Tages-Anzeiger) بڵاوی کردەوە: چەند هەفتە لەمەوبەر کوڕێک بە ناوی "Sîtav" (سێبەر و تاو) لە بنەماڵەیەکی کورد چاوی بە ژیان هەڵێناوە. دایک و باوکی ویستویانە بیبەنەوە بۆ تورکیا و نیشانی کەس و کاری خۆیانی بدەن، بەڵام کاربەدەستە دیپلۆماسییەکانی تورک پاسپۆرتیان بەو مناڵە ساوایە نەداوە. تەنیا بە هۆی ئەوەی پیتی "î" لە ناوەکەیدا بەکار هاتووە.
باڵوێزخانەی تورکیا بە دایک و بابی سیتاڤی ڕاگەیاندوە "بە پێی یاسا ئێوە دەبێ ناوێکی تورکی لە مناڵەکەتان بنێن، نەک ناوێکی کوردی."
رۆژنامەی ئاماژەپێکراو دەنووسێ: پیتەکانی و، خ، ق لە یاسای تورکیادا ڕێگە پێنەدراون، هەروەها هەندێک هێمای تایبەت کە لە ئەلفوبێی فەڕەنسییەوە وەرگیراون و لە ڕێنووسی کوردیدا بەکار دێن.
دایکی ئەو مناڵە دەڵێ ناوی کوڕەکەیان بە کوردی بەمجۆرە دەنووسرێ و ئەگەر بێت و بە تورکی و بێ شەپقە بنووسرێ، ئەوا ماناکەی لە دەست دەدا. بەڵام کاربەدەستانی باڵوێزخانەی تورکیا بەمە قایل نەبوون و گوتویانە "ئێوە دەبێ ناوێکی تورکی لە سەر مناڵەکەتان بنێن. ئەلفوبێی کوردی قەدەغەیە. ئەگەر ڕێز لە یاسا نەگرن، پاسپۆرتتان پێ نادرێ."
دایک و بابی مناڵەکە کە لە ناوچەیەکی نزیک زوریخ دەژین، ڕازی نەبوون ناوی کۆرپەکەیان بگۆڕن و تەنانەت هەوڵیان داوە پەیوەندی بە وەزیری کاروباری دەرەوەی تورکیا لە ئەنقەرە بگرن، بەڵام هەوڵەکانیان بێ ئاکام ماوەتەوە.
باڵوێزی تورکیا لە زوریخ بەو ڕۆژنامە ئاڵمانی زمانەی چاپی سوییسی گوتوە لە تورکیدا پیتی "î" بوونی نییە، تەنیا "â" و "û" هەن کە ئەوانیش لە عەرەبی و فارسی وەرگیراون. هەروەها گوتویەتی "ئێستا ناوی ئەو مناڵە ناکرێ بەو شێوەیە بێ کە دایک و باوکی دەیانەوێ. ئێمە لەو ڕوەوە هیچمان لەدەست نایە. لە باشترین حاڵەتدا دەکرێ مەسەلەکە بدرێ بە دادگا."
نیگەرانی دایک و باوکی سیتاڤ هەر بەوە کۆتایی نایە. مەسەلە تەنیا سەفەری تورکیا نییە. بۆ ئەوەی وەزارەتی کۆچبەرانی سوییس مافی نیشتەجێ بوون بدا بە مناڵەکەیان، پێویستیان بە پاسپۆرتی خۆیانە. شتێک کە ئێستا نیانە و بە بۆچوونی باوکی سیتاڤ ئەمەش هەڵاواردنێکی تری تورکیایە دژ بە کوردەکان. ئەو ئێستا بە نیازە پارێزەرێک بگرێ.
شایانی باسە کۆتایی مانگی سێپتامبری ڕابردوو، سەرۆک وەزیری تورکیا ڕەجەب تەیب ئەردۆغان بە ڕاگەیاندنی "پاکەتی دیموکراسی"، مزگێنی هەندێک ڕیفۆرمی سیاسی دابوو. بەم پێیە، کەمینەکانی تورکیا، بە کوردیشەوە، مافی زیاتریان دەبێ و دەتوانن بە زمانی خۆیان بنووسن و بخوێننەوە. ئەردۆغان گوتبووی لە ناوچە کوردنشینەکاندا دەکرێ ناوی کوردی بەکار بهێنرێن و زمانی کوردی لە قوتابخانە تایبەتەکاندا بخوێنرێ.
ئەردۆغان ئەوەشی ڕاگەیاندبوو کە یاسای ساڵی ١٩٢٨ سەبارەت بە قەدەغەکردنی پیتەکانی ق، و و خ هەڵدەوەشێتەوە و کوردەکان دەتوانن بەکارێ بێنن. کۆمەڵگەی کورد لە تورکیا پێی وایە ئەو هەنگاوانەی ئەردۆغان بەس نین و دەیانەوێ زمانی کوردی لە سەرجەم خوێندگاکان بخوێنرێ. ئەوان هەروەها دەیانەوێ دەوڵەتی تورکیا دان بە پێناس و سەرجەم مافەکانیان دابنێ.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر