دوو سویسری لە نێو ڕیزەکانی یەپەگەدا

لە ڕاستەوە: بنیامین و هاوڕێیەکی تری

لە فەرەنسییەوە: سەلاحەدین بایەزیدی

ئەوان دیمەنەکانی سویسرایان بە دەریاچە زوڵاڵ و شەمەندەفەرە ڕێکوپێکەکانەوە جێ هێشتووە و چوونەتە زەلکاوەکانی تل تەمەر کە ماوەی کەمتر لە ساڵێکە لە چنگ گرووپی دەوڵەتی ئیسلامی ڕزگار کراوە. هێشتا نەبوونەتە سی ساڵ و سویسرین. ماوەی چوار مانگە، ئەم دوو گەنجەی سوییس ڕۆماند لە سووریان تاکوو لە شۆڕشی سۆسیالیستی "هاوڕێیانی کورد"یاندا پشکیان هەبێ. 

دەبوایە سەرەتا ئەپلیکەیشنێکی بە شیفرە بۆ ئاڵوگۆڕی پەیامەکان دابەزێنی و ئەوسا گفتوگۆ بکەی. بنیامین* ٢٥ بۆ ٣٥ ساڵی تەمەنە. ئەو خەڵکی بەشی فەرەنسی زمانی سویسرا و کوڕە وەرزێڕە. ماوەی چوار مانگە بە "کڵاشینکۆفێک و پێنج شارژۆر و دوو نارنجۆک"ەوە لە سووریایە. پێشتر لە سویسرای ئارام سۆزی بۆ دۆزی کورد هەبووە و ئێستا شان بە شانی "هاوڕێیان"ی یەکینەکانی پاراستنی گەل (یەپەگە) خەبات دەکا. "لەگەڵ هەڤاڵێک، ویستمان، وەک سەرجەم ئەنتەرناسیۆنالیستەکانی تر، چالاکانە بەشداری شۆڕشی سۆسیالیستانەی ڕۆژئاوا ببین. ئێستاکە تەنیا یەک دوژمنمان هەیە، ئەویش داعشە."
 

لە کاتی پەیوەندییەکەدا، بنیامین لە دووکانێکی بچووکی تل تەمەر بوو، شارێک کە لە باکووری سووریا هەڵکەوتووە و لەلایەن کوردەکانەوە لە چنگ داعش ڕزگار کراوە (داعش فێوریەی ٢٠١٥ سەدان دانیشتووی لەو شارە ئیعدام کرد). ئەم دوو سویسرییە، هەفتەی جارێک لەم دووکانە بچووکە و لە ڕێگەی ئەنتەرنێتەوە، بنەماڵە و هاوڕێیانیان لە بوونی خۆیان دڵنیا دەکەنەوە.
 

دەنگی پێکەنینی مناڵان لە کاتی گفتوگۆکەدا دەبیسترێ. "ئێرە پڕە لە مناڵ، ماوەیەکی تریش دەبێ قوتابخانە بکرێنەوە. لە سویسرا پێمان وایە ئەم ناوچەیە چۆڵ و هۆڵە، بەڵام ژمارەیەکی زۆر ماونەتەوە!" هەمووشیان بەپەلەن بگەڕێنەوە بۆ ماڵی خۆیان. "ئێمە لەگەڵ دانیشتووانی گوندێک کە سوور بوون لەسەر ئەوەی بگەڕێنەوە بۆ ماڵی خۆیان لێمان بوو بە هەڵڵا چونکە هێشتا مەترسی لە گۆڕێ دابوو. تەنانەت بۆ سەپاندنی ئارامی ناچار بوون تەقە لە حەوا بکەین."
 

دوو مانگی یەکەمی ئەم دوو سویسرییە بە کۆرسی چڕوپڕی فێربوونی کورمانجی، زمانی خەڵکی ناوچەکە تێپەڕێوە. هەروەها زانیاری سەبارەت بە جەنگ و بارودۆخی ناوچەکە. ئێستاکە جەنگ نزیک و لەبەر دەرگایە. لە ماوەی چەند ڕۆژدا، جەنگاوەرانی یەپەگە تل تەمەر جێ دەهێڵن تاکوو "ئۆپەڕاسیۆنێکی گەورە" دژ بە جیهادیستەکان ئەنجام بدەن، ئۆپەڕاسیۆنێک کە "نابێ هیچی لەسەر بگوترێ".
 

لێرە، ئەوان دەبێ تەقە بکەن. بکوژن. بنیامین دەڵێ: "ئێمە ئەوانە دەزانین. بە چاوبەستراوی نەهاتووینەتە نێو جەنگێکەوە. دەبێ تەقە لە خەڵکانێک، لە دوژمن بکەم. خەڵکانێک کە بە گولـلەکانی من دەمرن." ویزەی فیشەکی کڵاشینکۆف لە دوو لاوە دێ و بۆی هەیە لە هەر دوو بەرەی جەنگەوە بمرن. "بیرمان لەوەش کردۆتەوە و بێ ئاگا نین."
 

ئەی ئەگەر زیندوو مانەوە، بیریان لە گەڕانەوەیان بۆ سویسرا کردۆتەوە؟ "بۆ ئەمساڵ بەرنامەی بۆ داڕێژراوە." ئەوان دەبێ ملی ڕێگە بگرن، چەندین سەعات لەسەر سنوور بە پشتیوانی سنوورپارێزەکان ڕێ بکەن، پاشان بە سەعاتان تا گەیشتن بە فڕۆکەخانەیەک لە نێو ئۆتۆمبێل دابن. ئینجا بگەڕێنەوە ماڵ. هەڵبەت ئەگەر نەگیرێن، چونکە چالاکییەکەیان بە گوێری ماددەی ٩٤ی یاسای سزادانی سەربازی، تەواو نایاساییە. خۆحەشاردنەوە، نازناو، وەڵامی ڵێل سەبارەت بە چوون و هاتنەوەیان، بۆ ئەوەیە لە سویسرا سەرئێشەیان بۆ دروست نەبێ. بۆی هەیە سێ ساڵ بخرێنە گرتووخانەوە و غەرامە بکرێن. "ئێمە پارێز دەکەین، بەڵام بێگومان خۆمان بۆ وەها ئەگەرێکیش ئامادە کردووە."
 

بنیامین دەڵێ: "دایک و باوکم دانیان بە ڕێگەی من داناوە. ئەوان لەگەڵ بۆچوونەکانی مندا نین، لێیان تێناگەن، بەڵام دانیان بەو شتە داناوە کە هەڵمبژاردووە." هەروەها پاش چەند مانگ ژیانی شۆرەکات و جەنگ بۆ یەکێک لە دوایین شۆڕشە سۆسیالیستییەکان دەبێ دیسان بە سویسرا و ڕۆژئاوا ڕابێیەوە. "گەلەک هاوڕێی ئەنتەرناسیۆنالیست گەڕانەوە بۆ بەرەکانی جەنگ. بەرگەی وڵاتی خۆیان نەگرت. ئێمەش، با بزانین چۆن دەبێ…"
 

ئەم دوو گەنجە سویسرییە بۆ چێژوەرگرتن لە جەنگ ڕێیان نەکەوتۆتە سووریا. بە ڕای بنیامین، "وەک ساڵی ١٩٣٦ی ئیسپانیا، دەیان هاوڕێی ئەنتەرناسیۆنالیست هاتوون تاکوو پشکیان لەو شۆڕشە سۆسیالیستییەدا هەبێ کە لێرەکانە برەوی هەیە. ئەوەی ڕاستی بێ، من ئاشتیخوازم، بڕوام بە ئاشتی بۆ ئەم ناوچەیە هەیە، بەڵام بۆ گەیشتن پێی دەبێ بجەنگی." ئایدیای مرۆڤدۆستانە کە وا نییە هەموو بێگانەکان لەگەڵیدا هاوڕا بن لە نێو ڕیزەکانی یەپەگەدا بەدی دەکرێ. "کابۆ و کۆنەسەرباز هەن، ئەمانە بە تایبەت ئەمریکی و ئینگلیزین و بەس بۆ شەڕ دژی جیهادییەکان هاتوون. ئەوان سەرسەختانە و پێداگرانە دێن. بێگومان، هیچ گوێیان بە داهاتووی کوردەکان نابزوێ. بەڵام گرنگە هەموو کەس بەشداری ئەم خەباتە بێ."

نزیکەی دوانزە مانگێکە، بەتایبەت پاش سەرکەوتنی کۆبانێ لە ٢٦ی ژانوییەی ٢٠١٥، هێزە ئۆتۆنۆمیخوازەکانی کورد لە باکووری سووریا پاشەکشەیان بە داعش کردووە. لەو کاتەوە، هێزەکانی یەپەگە، بە هاوکاری هێرشە ئاسمانییەکانی هاوپەیمانان شەڕێکی دژواریان بەڕێوە بردووە و بەشێکی بەرچاوی باکووری سووریایان خستۆتە ژێر کۆنتڕۆڵی خۆیانەوە. ناوچەکە ڕۆژئاوای پێ دەگوترێ و ڕۆژی ١٧ی مارسی ڕابردوو ئۆتۆنۆمی ڕاگەیاندووە. بەڵام گشت ئەم سەرکەوتنانە نەبوونەتە هۆکاری ئەوەی پەیەدە بانگهێشتی گفتوگۆکان سەبارەت بە داهاتووی ئەم وڵاتە ببێ کە لە ژنێڤ بەڕێوە دەچن. ئەمەش جەنگاوەرانی لەوێ تووڕە کردووە. بنیامین دەڵێ "بێ پەیەدە ئاشتی بەدی نایە."

بە پێی زانیارییەکانی یەپەگە، تا ئیستا لانیکەم حەوت ڕۆژئاوایی لە نێو ڕیزەکانیاندا کوژراون: ئەمریکییەک، بریتانییەک، دوو ئاڵمانی، دوو ئوسترالی و کەنەدییەک.

*ناوێکی خوازراوە و لە لایەن ڕۆژنامەکەوە ناسراوە.

سەرچاوە:
24heures