وەرگێرێ کورد سەلاح بایەزیدی دبێژە "مە وێژەیا دنیایێ ب گشتی ژ زمانێ فارسی و عەرەبی وەرگەراندییە ئوو ئەو وەرگەر د بن باندۆرا وان دوو زمانان دە مایە."
فەرید دەمیرێل
ستەنبۆل – وەرگێر سەلاح بایەزیدی کوردەکی ژ رۆژهەلاتا کوردستانێ یە ئوو ل سویسرێ دژی. بایەزیدی دخوازە بەرهەمێن وێژەیا نووژەن یێن فرەنسی ب خوەندەڤانێن کوردی بدە ناسکرن. سەلاح بایەزیدی هەتا نها نێزیکی ١٠ پرتووکێن فرەنسی وەرگەراندییە. وەرگێر، دبێژە کوو هەتا نها هەر ژ عەرەبی ئوو فارسی وەرگەر ژ بۆ سۆرانی هاتیە کرن لێ ئەو دخوازە پرتووکێن بیانی بێهتر ژ زمانێن وان یێن ئۆرژینال بێن وەرگەراندن. سەلاح بایەزیدی پرسێن "Sputnik Kurdistan"ێ بەرسڤاند.
توو دکاری ژ مە رە بەحسا خەباتێن خوە یێن وەرگەرێ بکی؟ تە چ وەختێ دەست بە کارێ وەرگەرێ کر؟
من د تەمەنەکە پر جوان دە دەست ب خەباتێن وەرگەرێ کر. دکارم بێژم د تەمەنێ ١٧-١٨ سالییا خوە دە. من ب وەرگەرا نڤیس ئوو گۆتارێن بچووک دەست پێ کر. د دەسپێکێ دە ژ زمانێ فارسی نەڤیس وەرگەراندن. سالا ١٩٩٩-ان من ل رادیۆیا دەنگێ کوردستانا سەربەخۆ دەست بە خەباتێ کر. وێ چاخێ ئەز ١٨ سالی بووم، من ل رادیۆیێ هەررۆژ نووچە ئوو نەڤیس وەردگەراندن زاراڤایێ سۆرانی ئوو ئەو خەبات هەتا رۆژا ئیرۆ بەردەوام دکە. وەرگەراندن خەون و خەیالەکە منە کوو د تەمەنەکی بچووک دە ب من رە چێ بوویە ئوو ب من رە مەزن بوویە. ئەو حەزکرن ب خوەندنا ئەدەبیاتا جیهانێ رە مەزن بوو. دەما من رۆمانک ژ نەڤیسکارەکی/ە بیانی دخوەند ئەز هەرتم نەچار دەمام کوو ب فارسی وی بخوینم. لێ دەما پرتووک دگرت دەستێ خوە من حەز دکر ئەو بەرهەم ب کوردی ژی هەبە ئوو بکاربم ب کوردی وێ بخوینم.
هەتا نها تە چەند پرتووک وەرگەراندنە ئوو توو دکاری ناڤێ چەندان ببێژی؟
من هەتا نها زێدەیی ١٠ پرتووک وەرگەراندن سەر زمانێ کوردی. هینەک ژ وان پرتووکان ئەڤن: بیانی ژ ئالبێر کاموو – ژیان ل پێشیا خوە ژ رۆمەن گاری – نەڤیا مۆسیۆ لین ژ فیلیپ کلۆودێل – هەمی رۆمانێن ئاگۆتا کریستۆف – کاک ئیبراهیم ئوو گوولێن قورئانێ ژ ئێریک ئیمانوئێل شمیت – گاڤا کوو ماسی تی دبن ژ حەلیم یوسف ئوو ...
توو تەنێ ژ بۆ سۆرانی وەرگەرێ دکی یان ژ بۆ زاراڤایێن دن ژی پرتووکێن کوو تە وەرگەر کرنە هەنە ئوو توو چ جوورە پرتووکان وەردەگەرینی؟
بەلێ هەتا نها من تەنێ ژ بۆ سۆرانی وەرگەراندییە. ژ بەر کوو ب پرانی ژ فرەنسی ڤە وەرگەرێ دکم ئەز زێدەتر وێژەیا فرەنسی وەردەگەرینم ئوو د ناڤ وێژەیا فرەنسی ژی ب گشتی ئەدەبیاتا هەمدەم. وێژە یا نوو یا فرەنسی ب تایبەت پر بالا من دکشینە ئوو دخوازم بەرهەمێن نوو ژ نەڤیسکارێن نوو ئوو زێدە نەناسکری ب خوەندەڤانێن کورد رە پارڤە بکم.
تو ژ بۆ وەشانخانەیەکێ دخەبتی یان تو بخوە ڤی کاری دکی؟
ژ بۆ وەشانخانەیەکە تایبەت ناخەبتم لێ وەرگەرێن من هەتا نها ژ هێلا سێ وەشانخانەیان هاتنە وەشاندن ئوو خەباتێن من تەنێ ب وان رەیە. پرانیا وان وەرگەران ژ هێلا وەشانخانەیا غەزەلنووس ل سلێمانیێ هاتنە وەشاندن، هەروەها هینەک ژ وان ژ هێلا وەشانخانەیا مانگ ل بانە یا رۆژهەلاتێ کوردستانێ ئوو هەروسا ئەندێشە ل سلێمانیێ.
هەلوەستا نڤیسکار ئوو وەشانخانەیێن فرەنسایێ ل هەمبەر وەرگەرا ژ بۆ سۆرانی چاوایە؟
ئیران و عیراق دوو وەلاتن کوو کۆنڤانسیۆنا بێرنێ ژ بۆ پاراستنا بەرهەمێن وێژەیی ئوو هوونەری ئیمزا نەکرنە. ئوو مخابن هەمی پرتووک بێ ئیزنا وەشانخانە ئوو نەڤیسکاران تێن وەشاندن. هەتا نها وەرگەر ئوو وەشانخانەیێن کوردستانێ نەرازیبوونا خوە ژ بۆ وێ یەکێ نیشان نەدانە ئوو نەخواستنە وێ پرسگرێکێ چارەسەر بکن. لێ ئەز وەکە پرەنسیپ ئوو ئەرکەکە ئەخلاقی بەری کوو پرتووکەک وەربگەرینم ب وان رە دکەڤم تێکەلیێ. هەم دەرفەت ژ وان دخوازم ئوو هەم ژی نێرین ئوو دیتنا وان دستینم. ئەز رەوشا وەشانێ ل کوردستانێ ژ وان رە شرۆڤە دکم ئوو ئەو ژی مافێ وەرگەرێ ب هێسانی ددن من. بێگومان پر کێفخۆش دبن کوو ئەو پرتووک دبن کوردی. یەک ژ وان نەڤیسکارێن فرەنسی پشتی چاپا پرتووکا خوە ب کوردی، گۆتە من کوو هەتا نها هەیەجانەک وسا ب دیتنا وەرگەرێن وی، پێ رە چێ نەبوویە. گۆت هەمی وەرگەرێن ب زمانێن دن ددە ئالییەکی ئوو یا زمانێ کوردی ددە ئالییەکە دن. هەوقاس ژێ رە پیرۆز و گرینگ بوو.
ژ بۆ زمانێ کوردی کارێ وەرگەرێ د چ ئاستێ دایە، تو دکاری چ ببێژی؟
دەربارێ وەرگەرا ژ بۆ زاراڤایێ کورمانجی دکارم بێژم قەت تشتەک نەهاتیە کرن، بێگومان ئەو دەرفەت ژی هەتا نها توونەبوون. ژ بۆ زاراڤەیا سۆرانی ئەو خەبات دەمەکە دەست پێ کرییە لێ مە وێژەیا دنیایێ ب گشتی ژ زمانێ فارسی ئوو عەرەبی وەرگەراندییە ئوو ئەو وەرگەر د بن باندۆرا وان دوو زمانان دە مایە. وێژەیا رووسی، فرەنسی، ئینگلیزی، ژاپۆنی ئوو هەتا ترکی ژ زمانێ فارسی ئوو عەرەبی، ژ بۆ سۆرانی هاتنە وەرگەراندن ئوو ئەو ژی راستەراست باندۆر ل سەر کالیتا وەرگەراندنێ دانییە. نها وەشانخانەیێن کوردی ل باشوور ئوو رۆژهەلات گرینگییەک زێدەتر ددن وەرگەرا ژ زمانێ ئۆرژینال ڤە. لێ دیسا ژی زمانێن سەرەکە ژ بۆ وەرگەرا سۆرانی مخابن فارسی و عەرەبی نە.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر